Bij ondergewicht weegt iemand minder dan goed is voor de gezondheid. Ondergewicht is eenvoudig vast te stellen met de Body Mass Index (BMI = gewicht/lengte²). Iemand heeft ondergewicht bij een BMI onder de 18,5. Voor 65-plussers en voor mensen met chronische longziekten geldt als ondergrens een BMI van 20 en 21. Ook voor kinderen gelden andere afkapwaarden. Kinderen zijn in de groei en daarom zijn lengte, gewicht en de BMI afhankelijk van de leeftijd. 

Ondergewicht ontstaat als de hoeveelheid energie die iemand binnenkrijgt via eten en drinken langere tijd minder is dan het lichaam verbruikt. Dit kan komen door:

• gebrek aan eetlust, bijvoorbeeld door verminderde smaak en geur, een ziekte of bij gebrek aan beweging.
• kauw- en slikproblemen.
• een slecht werkende darm. De darm kan dan minder voedingsstoffen opnemen, bijvoorbeeld door een darminfectie of darmaandoening.
• angst, eenzaamheid, verdriet, depressiviteit. Iemand met een depressie heeft mogelijk geen trek of heeft geen fut om boodschappen te doen en te koken.
• een eetstoornis.
• een verhoogd energiegebruik, bijvoorbeeld bij een infectie of kanker.

Een te laag gewicht brengt risico’s voor de gezondheid met zich mee omdat er grote kans is op een tekort aan voedingsstoffen zoals eiwitten, essentiële vetzuren, vitamines en mineralen. We spreken dan over ondervoeding. De afweer gaat dan achteruit en iemand kan zich lusteloos en moe gaan voelen. Het lichaam gebruikt reservevoorraden uit vet- en spierweefsel. Hierdoor wordt het vet- en spierweefsel afgebroken. Vooral de afbraak van spierweefsel is nadelig, want hierdoor kun je je slap voelen en sta je minder stevig op je benen. Als het ondergewicht lang aanhoudt neemt bovendien de kans op botbreuken toe.

Als je in korte tijd veel bent afgevallen zonder dat er een aanwijsbare reden voor is, kun je het beste naar de huisarts gaan. De huisarts onderzoekt wat de oorzaak van het ondergewicht is en kan je zo nodig doorverwijzen naar een specialist en/of diëtist. Ga ook bij het vermoeden van een eetstoornis altijd naar de huisarts. 

Wanneer je aan moet komen na onbedoeld gewichtsverlies, bijvoorbeeld door ziekte, moet je ook je spieren weer opbouwen. De nadruk ligt daarom op voldoende energie binnenkrijgen en op eiwitten voor je spieren. De diëtist kan je helpen bij het binnenkrijgen van de juiste voedingsstoffen en zo gezond je gewicht op te bouwen.